|
|
|
|
| Laatste update: 10 febuari 2024. |
 |
| Verpleegkundig rekenen / medisch rekenen |
|
Druppelsnelheid vastellen |
| |
|
Berekening van het aantal druppels per minuut |
| |
Standaardopgave: instellen in druppels per minuut
Je moet een infuus geven met daarin 1000 mg van een bepaald medicijn. In voorraad heb je een oplossing van dit medicijn van 500 mg/ml. Je lost hiervan voldoende op in een infuuszak met een volume van 100 ml. Het infuus moet in 40 minuten inlopen.
Op welke druppelsnelheid stel je het infuus in?
Oriëntatie op valkuilen:
- De druppelsnelheid is in druppels per minuut, want het moet in 40 minuten inlopen.
- De infuuszak kan aangevuld worden, het volume van de zak is dus groter dan 100 ml.
- Eigenlijk is dit raar, want aanvullen is alleen mogelijk als het volume groter is dan 100 ml. Er zou moeten staan dat de inhoud 100 ml is, maar het volume bijv. 200 ml.
|
|
|
| |
Analyse:
 |
|
|
| |
Uitwerking:
Hoeveelheid medicijn in ml: 1000 mg : 500 mg/ml = 2 ml
Hoeveelheid vocht in de zak in ml: 100 ml + 2 ml = 102 ml
Hoeveelheid vocht in de zak in druppels: 102 ml x 20 druppels/ml = 2040 druppels
De druppelsnelheid is dus: 2040 druppels : 40 minuten = 51 druppels/min = 51 druppeld per minuut.
Denk eraan: delen door een breuk is vermenigvuldigen met het omgekeerde:
16 : (8/3) = 16 x (3/8) = 2 x 3/1 = 6 (want je kunt teller en noemer delen door 8)
mg : (mg/ml) = mg x (ml/mg) = 1 x ml /1 = ml (want je kunt teller en noemer delen door mg).
Rekenkundige uitwerking:
1000 mg : 500 mg per ml = 2 ml
100 + 2 = 102 ml
102 ml x 20 druppels per ml = 2040 druppels
2040 : 40 = 51 druppels per minuut.
De kern van de oplossing:
mg : mg/ml = ml (want = mg x ml/mg = ml)
ml + ml = ml
ml x druppels ml = druppels
druppels : minuten = druppels/minuut = druppels per minuut.
|
|
|
| |
Variatie 1: opgave druppelsnelheid met een valkuil
Je moet een infuus geven met daarin 1000 mg van een bepaald medicijn. In voorraad heb je een oplossing van dit medicijn in zakjes van 500 mg. Je lost hiervan voldoende op in een infuuszak met een volume van 100 ml. Het infuus moet in 40 minuten inlopen.
Op welke druppelsnelheid stel je het infuus in?
Oriëntatie:
De omrekening van medicijn in volume is in deze opgave niet mogelijk.
Dus je mag aannemen dat het volume in de zak niet verandert door het medicijn. |
|
|
| |
Analyse:
|
|
|
| |
Uitwerking:
Hoeveelheid vocht in de zak in druppels: 100 ml x 20 druppels/ml = 2000 druppels
De druppelsnelheid is dus: 2000 druppels : 40 minuten = 50 druppels/min = 50 druppels per minuut.
Rekenkundige uitwerking:
Hoeveelheid vocht in de zak in druppels: 100 ml x 20 druppels/ml = 2000 druppels
De druppelsnelheid is dus: 2000 druppels : 40 minuten = 50 druppels per minuut.
De kern van de oplossing:
ml x druppels/ml = druppels
druppels : minuten = druppels/min = druppels per minuut.
|
|
|
| |
Variatie 2: opgave druppelsnelheid met een omkering van de vraag
De patiënt is opgenomen op de afdeling Cardiologie. Het medicatievoorschrift is Gentamicine [infusie] 210 mg 2 keer per dag. Beschikbaar: ampullen van 2 ml, 10 mg/ml. Je collega heeft 50 (de inhoud van het zakje) plus 21 ml, (de inhoud van de ampul) is 71 ml aangehangen om 00.30 uur met een druppelsnelheid van 30 druppels per minuut. Het is nu 01.15 uur.
Hoeveel mg Gentamicine [infusie] heeft de patiënt in deze tijd gekregen??
Oriëntatie:
Normaal moet je in dit soort opgaven de druppelsnelheid berekenen. Maar die is nu gegeven.
Normaal loopt een opgave van de begintijd naar de eindtijd. Maar nu moet je tijdens de looptijd een berekening maken.
Terloops staat vermeld dat een zakje 50 ml water bevat en dat de hoeveelheid medicijn die wordt toegevoegd te omvangrijk is om die zomaar op te nemen in de hoeveelheid water, want er komt 21 ml medicijn bij de 50 ml water.
Verwarring komt door de mededeling dat een ampul 2 ml bevat, terwijl in de opgave staat 21 ml (de inhoud van de ampul). Kennelijk is dus 10 en een halve ampul gebruikt.
De 21 ml komt niet uit de lucht vallen, want met 10 mg/ml is dat 210 mg medicijn. En dat is precies de hoeveelheid die per keer moet worden ingevoerd. |
|
|
| |
Analyse:
Het probleem is dus eigenlijk dat je op zoek moet naar een verhouding:
totale hoeveelheid mg : totale benodigde tijd = werkelijk hoeveelheid mg : werkelijke tijd.
De werkelijke tijd is van 00.30 tot 1.15 = 45 minuten.
210 mg : totale benodigde tijd = werkelijke hoeveelheid mg : 45 minuten.
Voor de berekening van de totaal benodigde tijd, kun je het schema gebruiken uit de opgave die hier boven staat. Alleen is de onbekende niet de druppelsnelheid, maar wat daar als gegeven is opgenomen: Hoe lang duurt het infuus in minuten?
|
|
|
|
|
| |
Uitwerking totaal benodigde tijd:
Aantal druppels in de zak: 71 ml x 20 druppels/ml = 1420 druppels.
De druppelsnelheid is 30 druppels met minuut, dus is de vraag: "Hoe lang duurt het infuus in minuten als volgt uit te rekenen:
1420 druppels : totaal benodigde tijd in minuten = 30 druppels/minuut
dus: 1420 druppels : 30 druppels/minuut = 47,3 minuten afgerond.
Uitwerking werkelijk hoeveelheid in mg:
210 mg medicijn gaat in 47,3 minuten, dat is 210 : 74,3 = 4,4397463 mg per minuut
In 45 minuten is er dus 45 minuten x 4,4397463 mb/minuut = 199,79 mg toegediend.
(P.S. Het rekenen met zoveel cijfers achter de komma is niet moeilijk, omdat je de deling op je rekenmachine kunt maken en daarna kun je de uitkomst met 45 vermenigvuldigen.)
Rekenkundige uitwerking:
71 ml x 20 druppels/ml = 1420 druppels
1420 druppels : 30 druppels per minuut = 47,3 minuten (afgerond).
210 mg : 74,3 minuten= 4,4397463 mg per minuut
45 minuten x 4,4397463 mg per minuut = 199,79 mg Gentamicine
De kern van de oplossing:
ml x druppels/ml = druppels
druppels : druppels/minuut = minuten (afgerond).
mg : minuten= mg/minuut
minuten x mg/minuut = mg Gentamicine
Controle:
Ter controle kun je nog even schatten:Als er 45 van de 47,3 minuten verlopen is, dan is de tijd op 5% na verlopen, dus is er 5% van de 210 mg = 10 mg nog niet toegediend. Dus is het logisch dat er afgerond 200 mg is toegediend in de periode van van half een tot kwart over een.
|
|
|
|
| |
|
|
|
Informatie over Fons Vernooij
|
|
Bij toeval kreeg ik vragen over het medisch rekenen voor verpleegkundigen. Daar zag ik dat de kern van het vak gaat over het omzetten van volumes en gewichten van de ene grootheid in de andere. In wezen gaat het over natuurkunidge grootheden die een duidelijke eenheid hebben en die eenheid verandert mee met de berekening. Deze eenheden kunnen een belangrijke steun zijn voor de verpleegkundigen. Aangezien ik ervaring heb met het gebruik van eenheden bij economie, heb ik deze website opgezet. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
